نگاه به خوراک ونوشیدنی
فَلْيَنْظُرِ الانْسانُ إِلي طَعامِه 1
نگاه کردن به غذا وخوراکی یکی از مستحبات در دین است ولذا در آیه شریفه می فرماید:«پس انسان باید در غذای خود بنگرد»وانسان با نگاه کردن متوجه می شود که چه دستهايي در كار بوده است؟آیا این غذا حلال است يا حرام؟نگاه كند كه لا به لاي غذا سنگي نباشد.نگاه كند كه آيا ديگران هم دارند يا نه؟نگاه كند تا قدرتنمايي خدا را ببيند.نگاه كند كه در هضم و نشاط آن مؤثّر است.نگاه كند به غذاي خود، نه لقمه ديگران.نگاه كند كه قدرت حاصل از غذا را كجا مصرف ميكند؟نگاه كند كه غذا از چه اجزايي تشكيل شده است؟نگاه كند به غذا كه اگر از آن كار مفيدي انجام ندهي تبديل آن به نجاست كاري حيواني است.
«روشن است که منظور از نگاه کردن تماشای ظاهری نیست.بلکه نگاه به معنی دقت واندیشه در ساختمان این مواد غذایی واجزای حیاتبخش آن وتاثیرات شگرفی که در وجود انسان دارد،وسپس اندیشه در خالق آنهاست» 2
در روایات در تفسیر این آیه مطالبی نقل شده از جمله امام صادق(علیه السلام)می فرمایند:«یعنی انسان به علم (خوراک روح)بنگرد وفرمودند:به علمی که فرا می گیری بنگرونگاه کن که از چه کسی فرا می گیری» 3
به هر حال این اوامر ودعوت های حکیمانه قرآن کریم بر طبق فطرت وطبیعت حواس وادراکات بشری است که باید از طریق حس وتحقیق با اسرار کائنات وقوانین طبیعت آشنا شود.
در آیه ای دیگر چنین می فرماید:
«فَانظُر اِلَی طَعَامِکَ وشَرَابِکَ لَم یَتَسَنَّه وَانظُر اِلی حِمَارِکَ وَنَجعَلَکَ آیَهٌ لِنَّاسِ وَ انظُر اِلَی العِظامٍ…» 4
به خوراک ونوشیدنی خود بنگر که طعام ورنگ آن تغییر نکرده است وبه دراز گوش خود نگاه کن که چگونه متلاشی شده است (این ماجرا برای آن است که به تو پاسخ گوییم وتو را در مورد معاد نشانه ای برای مردم قرار دهیم)وبه این استخوانها بنگر
در تفسیر المیزان ذکر شده :این جملات در سرگذشت شخص مزبور عجیب است ،چرا که کلمه«انظر»(نگاه کن)تکرار شده .با اینکه ظاهر کلام اقتضا می کرد به یک دفعه اکتفا کند.اینکه کلمه«انظر»سه بار تکرار شده برای متذکر شدن این مطلب که در هر بار غرضی در کار بوده وآن غیر از آن غرضی است که در دفعات دیگر بوده است .5
وقتی که الاغش را دید که خاکستر شده واستخوان هایش پوسیده اما غذایش تغییر نکرده،تعجبش بیشتر شده،زیرا در طعام وشراب دگرگونی زودتر راه می یابذ واین آیه نشانه ای برای منکران معاد است.خدا صحنه ای از قیامت را در دنیا آورده است برای اینکه معاد جسمانی است.زیرا اگر معاد روحانی بود،سخن از استخوان وقبر به میان نمی آید .از طرفی حواس از ابزار شناخت است .نگاه کردن به زنده شدن الاغ بعد از جمع آوری استخوان های پوسیده وعدم تغییر خوردنی ها و نوشیدنی ها یکی از نشانه های رجعت وزنده شدن مرده خواهد بود.
1-عبس ،آیه24
2-مکارم ،نمونه،ج26،ص145
3-حر عاملی،وسائل الشیعه،ج18،ص109،
4 -بقره ،259
5 -طباطبائی،المیزان،ج18،صص 217-216