أَ فَلا يَنْظُرُونَ إِلَي الابِلِ كَيْفَ خُلِقَتْ وَ إِلَي السَّماءِ كَيْفَ رُفِعَتْ وَ إِلَي الْجِبالِ كَيْفَ نُصِبَتْ وَ إِلَي الارْضِ كَيْفَ سُطِحَتْ فَذَكِّرْ إِنَّما أَنْتَ مُذَكِّرٌ 1
آیا به شتر نمی ننگرند که چگونه آفریده شده وبه آسمان که چگونه برافراشته شده ؟وبه کوه ها که چگونه برپا داشته شده ؟وبه زمین که چگونه گسترده شده است؟
این آیه منکرین را نخست دعوت می کند به اینکه در شتر بنگرید،که چگونه خلق شده وخداوند آن را چگونه از زمین مرده،وفاقد حیات بی شعور به این صورت درآورده است. 2

در مجمع البیان به نقل از ابی عمروبن علاو زجّاج گفته است:«آیا با بیشترین نگاه کردن به او وآنچه خداوند ترکیب نموده از شگفتی های خلقت که با تمام بزرگی وقوتش کودکی آن را خوار کرده ومطیع ورام او می شود» 3
آیا گمشدگان وادی غفلت،به اسرار شگفت انگیز این موجود اندیشه نمی کنند،تا راهی به حق یافته واز بی راهه بازگردند.به آسمان نگاه کنید که چگونه افراشته شده که در آن خورشید وماه وستارگان درخشنده برای بقای زندگی انسان آفریده شده اند .هر روز در پرتو اکتشافات جدید عظمت آسمان بیش از پیش بر انسان نمایان شده،تفکر ونگرش در کوه ها که خداوند به منزله میخ های زمین قرار داده ودر درون خود آب ها ومعادن ذخیره شده برای استفاده بشر حفظ نموده است
«واگر کوه ها نبودند زمین اهلش را فرو می برد» 4
به مسطح وگسترده بودن زمین نگاه کنید که شایسته زندگی برای بشر است در تفسیر کبیر آمده است که:
اعراب در گذشته قبل از هر چیز چشمشان به شتری که بر آن سوار بودند می افتاد ودر فکر فرو می رفتند وهنگامی که بالای سرشان نگاه می کنند چیزی جزآسمان مشاهده نمی نمودند ،وهنگامی که به چپ وراست خود نظر می افکندند ،جز کوه ها چیزی مشاهده نمی شد،وهنگامی که به زیر پای خود نگاه می کند چیزی جز زمین وجود نداشت،گویی خداوند به آنها دستور اندیشه کردن می دهد ،اندیشه ای به هنگام تنهایی که طبعاًبر محور این چهار چیز دور می زند
1-غاشیه ،20-17
2 - طباطبائی المیزان،ج20،ص400
3-طبرسی،مجمع البیان،ج10،ص338
4 -همان